VAN DER GOES, Joannes Antonides
Aen Rozemont.
Waar schuilt gij, Rozemont, in dicht gegroeide linden?
Vertrouw u in geen bos dat bruine schaduw maakt.
Uw ooglicht is een zon die in het duister blaakt.
Zo weinig als een wolk het zonnevier kan blinden,
Zo weinig dekt de nacht u voor uw liefste vrinden.
Nu peins ik vast wat mij voor nieuwe zorg genaakt.
Ik vrees dat ergens Pan op uwe stappen waakt.
Vertrouw die Boksvoet niet. De min is niet te binden.
Of steunt gij op uw oog? Dat kwetst, maar stort geen bloed.
Dat 's een aanbidd’lijk vier. het brandt, maar zonder gloed.
Verlicht de holen vrij. verlieft d'eenzame kusten:
Gij zult in geen spelonk noch jeugdig lindegroen,
Geloof me (neen! Geloof me niet, maar komt het doen)
Zo zacht, zo zeker als bij uw Herder rusten.
Op een uurwerk
Dit uurwerk, dat balans hout van den tyt,
Die, eermen ’t gist, gevoeleloos ontglyt,
Leert ons zoo wel hoe die staet uit te koopen,
Als hoe gezwint de dagen henelopen.
Bedenk vry, dat, terwijl gy op dit uurwerk ziet
Een oogenblik, u voort dien oogenblik ontvliet,
Dit bodemrat wort steets van ’t snekrat omgedreven.
Zoo drait de vlugge tyt de zwakke spil van ’t leven.
Wat hooptmen hier op schat en heerlykheit van staet,
Een schijngoet, dat ons schier eer dat het komt verlaet;
En blijft het, ’t is om dat uw rust dan niet zou blyven,
Gelijk deze onrust al de raden om doet dryven.
Zoo snel dit uurwerk van Tracy rondom gedreven,
De tyt by stippen meet, zoo snel verloopt ons leven.
Maer schoon het vliet gelyk een schaduw, eermen ’t weet,
’t Ontglipte noit te ras wanneer men ’t wel besteet.
Aen den Heere Franciscus van den Enden, Toen hy van zïjne Majest: van Vrankrijk, tot Raedsheere en Lijfarts verkooren wierd.
Ultro se purpura supplex obtulit.
WAt Godheit voert mijn geest zoo schielijk op na boven?
Daerze als een blixemstrael gezwint vooruitgestoven,
De winden achterlaet, en rukt my uit het stof
Den Liger over, in 't gezegent Lelihof:
Dat van Louis beheerscht gelijk een Alexander,
De gantsche weereltkloot beschaduwt met haer stander,
En reikt haer scepter van de westerkim, tot daer
De morgenzon verrijst, met gout gehult in 't haer.
Hier staet de nyt verstomt, en slaet haer bitze tanden
Al razende in haer herte en eigen ingewanden,
Nu Vrankrijks godheit U in haer paleizen noodt,
En werpt den slapenden haer gunsten in den schoot.
Gy hebt de Grooten niet geblinthokt met geschenken,
En Jaren lang met zorg gevlogen van haer wenken,
Of d'opgeblazentheit in hare razerny
Gelief koost en gesmeekt met hoofsche vleyery.
Het regent u van zelfs. En ik sta opgetoogen,
Als ik die waerdigheit beschouwe met mijn ogen.
Nu kuntge uw wijsheit niet versmooren onder 't stof:
De weerelt moet nu eens gewagen van uw lof.
Zoo vliegt uw groote naem, vrymoedig op haer wieken,
Van daer de dageraet in 't Oosten op komt krieken,
De zuiderkreeft op 't hooft der Abyssynen brant,
De Noortstar spiegelt in het spiegelglas op strant,
Tot daer de zonnekoets plompt inde westerbaren.
Uw jeugt had in de bloem van tweemael negen jaren,
In Leuvens wijse School, daer elk u noode om stryt,
En uw verstant vergeefs begrimt wierd van de nyt,
Op 't hooggestoelte lang den tabbert konnen dragen,
Had zy die glory niet groothartig afgeslagen,
En, triomferende over elk en haer gemoet,
De grootsheit en de haet vertreden met de voet.
De Rechtsgeleertheit biet uw wijsheit mé geen schade.
Nu gy, van Koningen beschonken met genade
En opgetrokken in het Bontgenooten land,
De Kroon zult stutten als een vorstlijkraedverwant.
Gy zult, door trouwe zorg, de heerschappy bevryen
Voor buitenstormen, maer door heilzame artzenyen
Den Koning zelfs, die zich gerust geeft in uw hant,
En wacht van uwe hulp een veilige onderstant.
De Zon, zoo lang het hooft gedoken in de wolken,
Speelt nu met grooter vier in 't oog van alle volken,
En van de kimmen opgestegen in den trans,
Verlicht den aerdkloot met een onverwachte glans.
Schoon Hongarye u zocht in haer paleis te nooden,
En door 't hofmeesterschap gulhartig aengeboden
Van Alöys, u op te trekken in den dagh,
Sloeg gy 't eerbiedig af, en vloot het hofgezach.
Schoon Spanje (een ander heeft daer d'eere van genoten)
Op uwen raet alleen, de vrede heeft gesloten
Nae zoo veel stormen, met het vrye Nederlant:
En d'oorlogsrazerny geslagen in den band,
Vervloekte Januskerk met hondert kopre boomen
En sloten toegeknarst, om 't ongediert te toomen,
En voor die weldaet u in hare ridderschap
Te pronk wou zetten, op d'aenzienelixten trap,
Noch had gy liever by u zelven in te treden,
Als u te zien van elk eerbiedig aengebeden.
Maer nu, kan Vrankrijk meer als al de weerelt kon,
En haelt u uit den nacht te voorschijn in de zon.
Wat helpt het; of gy de verborgentheên en gronden
Der wijsheit en natuur, zoo klaer hebt ondervonden?
En of Apol u als zijn zoon heeft opgequeekt,
En onderwezen wat in zaet en kruiden steekt?
Of dat geen honig druipt zoo zoet van Hymets tippen,
Als de welsprekentheit van uw begaefde lippen,
En dat uw heldendicht, op 's Mantuaeners styl,
Ons dunkt de wedergalm te wezen van Virgyl,
Dat Flakkus en Pindaer, door uwe lier herboren,
Hun lykasch groenen zien als zy uw vaerzen horen,
En Nazo minder zucht aen 't ongastvrye strant?
Zoo gy uw roem altijt wilt smooren onder 't zant.
Wat moor zoekt aen de zee stranthorenen en schulpen,
Om die op 't selfde strant, in d'aerde te bestulpen?
Wie gaert kleinoodiën, aen Ganges paerlereê
En werptze reukeloos, in grondelooze zee?
Verdrinkt een reiziger, als hy na huis komt vaeren,
Zijn Indiaenschen schat, in d'Indiaensche baeren?
Os volgt gy maer de zonn', ô Raetsheer in dien staet?
Die daelt, om op te staen met schooner daegeraet.
Zoo moete tijt noch ramp uw Fenixveder schenden.
Zoo worde uw naem geroemt aen alle weerelts Enden.