Download document

DE GRAAF, Beatrice



Vorstin op vredespad

…..
Anders dan vaak verondersteld lijkt koningin Wilhelmina een veel actievere rol te hebben gespeeld in het einde van de Eerste Wereldoorlog en de komst van de keizer. Doordat zij zelf handig de duidingsmacht over het onderwerp heeft gegrepen, de Nederlandse regering de doofpot hanteerde en sommige historici hebben nagelaten nader onderzoek te doen en internationale bronnen te raadplegen, hebben we daar lange tijd niet het fijne van geweten. En nog steeds kan de toedracht niet geheel worden opgeklaard.

In dit artikel is echter een poging gedaan de sluier van onwetendheid enigszins op te lichten. Van beslissend belang voor een beter verstaan van Wilhelmina’s rol in 1918 waren drie aspecten, die hierboven zijn beschreven en geanalyseerd: de context van de Nederlandse neutraliteit, de dynastieke verbindingen tussen de Oranjes en de Hohenzollerns, en haar optreden als ‘vredesvorstin’.

…..
In elk geval was Wilhelmina veel pro-Duitser, of beter gezegd, meer pro-Ho-henzollern dan na de oorlog bekend is geworden. Maar ze heeft dat goed weten te verbergen door actief in het archiefbeheer in te grijpen: door zelf haar stukken uit 1918 te vernietigen, ook over Van Heutsz niets in het Koninklijk Huisarchief te bewaren, en met Van Karnebeek ook met succes hun bemoeienis uit de Duitse Denkschrift te laten schrappen. Gelukkig had zij over het Duitse archief van het Auswärtige Amt of het Franse militaire archief geen zeggenschap. De Eerste Wereldoorlog leidde tot democratisering van veel verouderde politieke regimes. Maar ondanks de Kaisersturz in Duitsland en het einde van veel vorstendommen in midden-Europa, bleef de invloed van de Nederlandse Oranjedynastie substantieel. Misschien dat Wilhelm zich daarom in Huis Doorn zo graag als Prins van Oranje etaleerde.

…..